ภูมิแพ้อาหารแฝง คือ อาการมีอะไรบ้าง ต่างจากแพ้ทั่วไปอย่างไร

ภูมิแพ้อาหารแฝง (Food Intolerance หรือ Delayed Food Allergy) คือภาวะที่ร่างกายมีปฏิกิริยาตอบสนองต่ออาหารบางชนิดอย่างช้าๆ โดยระบบภูมิคุ้มกันจะทำการสร้างแอนติบอดีชนิด IgG (Immunoglobulin G) ทำให้เกิดอาการต่างๆ ตามมา ไม่ใช่ปฏิกิริยารุนแรงทันทีเหมือนการแพ้อาหารทั่วไป แต่อาการอาจสะสมทีละน้อยจนส่งผลเสียต่อสุขภาพในระยะยาว
ต่างจากอาการแพ้ทั่วไปอย่างไร
- อาการแพ้อาหารทั่วไป (Immediate Food Allergy): ร่างกายตอบสนองเร็วภายในไม่กี่นาทีถึง 2 ชั่วโมง โดยเกี่ยวข้องกับแอนติบอดี IgE เช่น มีผื่นลมพิษ หายใจลำบาก หรือแม้กระทั่งช็อก (Anaphylaxis)
- ภูมิแพ้อาหารแฝง: อาการเกิดขึ้นช้ากว่า มักไม่รุนแรงเฉียบพลัน แต่ส่งผลเรื้อรัง เช่น อ่อนเพลียเรื้อรัง ท้องอืด สิว อารมณ์แปรปรวน และการอักเสบในร่างกาย
สาเหตุ
- ความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน: ร่างกายตอบสนองผิดปกติต่อโปรตีนในอาหารบางชนิด สร้างแอนติบอดี IgG ขึ้นมา ทำให้เกิดการอักเสบแบบเรื้อรัง
- ภาวะลำไส้รั่ว (Leaky Gut Syndrome): เมื่อผนังลำไส้บางลงหรือเสียสมดุล อนุภาคอาหารที่ย่อยไม่สมบูรณ์สามารถเล็ดลอดเข้าสู่กระแสเลือด ทำให้กระตุ้นระบบภูมิให้เกิดอาการแพ้
- การรับประทานอาหารซ้ำๆ เป็นเวลานาน: การกินอาหารประเภทเดิมซ้ำบ่อยๆ ทำให้ร่างกายมีโอกาสเกิดอาการแพ้อาหารชนิดนั้นได้
- การใช้ยาปฏิชีวนะ หรือยาแก้อักเสบในระยะยาว: ส่งผลต่อสมดุลแบคทีเรียดีในลำไส้ และทำให้ระบบภูมิตกและแปรปรวน
- ความเครียดสะสม: ความเครียดมีผลกระทบต่อระบบย่อยอาหาร และภูมิคุ้มกัน ทำให้ร่างกายไวต่อการตอบสนองผิดปกติมากขึ้น
- พันธุกรรม: คนที่มีประวัติครอบครัวเป็นภูมิแพ้ มีโอกาสสูงกว่าคนทั่วไปในการเกิดภูมิแพ้อาหารแฝง
- สภาพแวดล้อมและการสัมผัสสารก่อภูมิแพ้บ่อยครั้ง: เช่น มลภาวะ ยาฆ่าแมลง หรือสารเคมีในอาหาร อาจกระตุ้นให้ร่างกายมีความไวต่อการแพ้มากขึ้น
อาการ
อาการมีความหลากหลายมาก ขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล และอาจเป็นได้หลายๆ อย่างพร้อมๆ กัน เช่น:
- ท้องอืด แน่นท้อง หรือท้องผูก
- ปวดศีรษะ ไมเกรน
- ผื่นคัน สิว ผิวหนังอักเสบ
- อ่อนเพลียเรื้อรัง ไม่มีแรง
- น้ำหนักขึ้นหรือลดผิดปกติ
- นอนไม่หลับ หลับไม่ลึก
- อารมณ์แปรปรวน วิตกกังวล หรือซึมเศร้า
- ภูมิคุ้มกันต่ำ ติดเชื้อง่าย
- ปวดข้อ หรือปวดกล้ามเนื้อโดยไม่ทราบสาเหตุ
- อาการสมาธิสั้น หรือคิดช้า
วิธีรักษา
การรักษาภูมิแพ้อาหารแฝงนั้นอาจไม่สามารถทำให้หายขาดได้ ซึ่งความสำเร็จในการรักษานั้นขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายๆ อย่าง ทั้งกรรมพันธ์ุ อายุการปฏิบัติตัวเอง และอื่นๆ อีกมากมาย แต่สามารถทำให้ทุเลาและดีขึ้นได้ ด้วยขั้นตอนดังนี้:
- ทำการทดสอบอาหารแฝง (Food Intolerance Test) เพื่อค้นหาว่าแพ้อาหารชนิดใด
- เมื่อทราบผลตรวจแล้ว ต้องงดรับประทานอาหารที่กระตุ้นอาการในระยะเวลาหนึ่ง (เช่น 8–12 สัปดาห์) เพื่อให้ร่างกายฟื้นฟู ลดการอักเสบ และฟื้นคืนสมดุลของลำไส้
- ทำการฟื้นฟูสุขภาพลำไส้ เช่น การใช้โปรไบโอติกส์ เสริมใยอาหาร และดูแลระบบย่อย
- ทำการฟื้นฟูระบบภูมิคุ้มกัน ด้วยวิตามินและแร่ธาตุต่างๆ เช่น วิตามิน D, วิตามิน C, สังกะสี (Zinc)
- ลดการอักเสบในร่างกายด้วยการเลือกอาหารที่มีสารต้านอนุมูลอิสระสูง เช่น ผักใบเขียว เบอร์รี่ และกรดไขมันโอเมก้า 3
- ปรับพฤติกรรมการกินและการใช้ชีวิต เช่น กินอาหารให้หลากหลาย หลีกเลี่ยงการกินอาหารซ้ำๆ นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ และจัดการความเครียด เพื่อป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ
- ติดตามผลและค่อยๆ แนะนำอาหารกลับเข้ามาใหม่ (Food Reintroduction) โดยหลังจากงดอาหารที่แพ้ไปช่วงหนึ่ง อาหารบางชนิดสามารถค่อยๆ แนะนำกลับมาได้อย่างระมัดระวัง พร้อมติดตามอาการอย่างใกล้ชิด
ตรวจและรักษาที่ The Wellness Thonglor
ที่ คลินิกThe Wellness Thonglor เรามีบริการตรวจวิเคราะห์ภูมิแพ้อาหารแฝงอย่างละเอียด ด้วยเทคโนโลยีทันสมัย วิเคราะห์แอนติบอดี IgG ครอบคลุมอาหารหลายร้อยรายการ พร้อมการให้คำปรึกษาจากแพทย์เฉพาะทางด้านเวชศาสตร์ชะลอวัย เพื่อวางแผนฟื้นฟูสุขภาพอย่างตรงจุด ปลอดภัย และยั่งยืน
หากคุณมีอาการเรื้อรังที่หาสาเหตุไม่ได้ ติดต่อวันนี้ โทร 0661642492 ADD LINE หรือทำการนัดผู้เชี่ยวชาญของเราเพิ่อขอข้อมูลเพิ่มเติม